نگاهی به بیوگرافی تحصیلی محمدعلی جناح بنیانگذار پاکستان (ویژه نامه تولد قائداعظم)

پانزدهم دسامبر، روز تولد محمدعلی جناح بنیانگذار پاکستان است. از این رو، در این پست به بیوگرافی تحصیلی قائداعظم پرداخته می شود.

محمدعلی جناح معروف‌ به‌ قائد اعظم‌ بنیانگذار پاکستان است. تلاش ها و فعالیت های سیاسی جناح همراه با نظریه دو ملت اقبال لاهوری، سبب تشکیل یک کشور مستقل به نام پاکستان گردید. پس از تشکیل پاکستان، جناح، رهبری آن را بر عهده گرفت.

محمد ﻋﻠﯽ ﺟﻨﺎح ﺑﺮاي ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻧﯽ ﻫﺎ ﻗﺎﺋﺪ اﻋﻈﻢ ﯾﺎ رﻫﺒﺮ ﺑﺰرگ اﺳﺖ.

بیوگرافی تحصیلی بنیانگذار پاکستان نیز ناگفته های بسیاری دارد. چگونه پسری که در خانه به زبان گجراتی تحصیل کرده بود و در ریاضیات ضعیف بود به دانشگاه لینکلن لندن رفت؟ و چگونه این پسر، به یک اسطوره ملی تبدیل گردید؟-

آغاز تحصیلات محمد علی جناح از شهر گجرات

محمدعلی جناح تحصیلات ابتدایی خود را در خانه گذراند. خواهرش فاطمه جناح در کتاب “برادر من” گفت: وقتی او شش ساله شد، والدینش، معلمی را انتخاب کردند تا در خانه به او گجراتی بیاموزد. زیرا آنها حاضر نبودند پسرشان را با این سن کم به مدرسه بفرستند.

از همان ابتدا، جناح علاقه به ریاضیات نداشت. اگرچه پدرش،بیشترین اهمیت را برای این موضوع قائل بود. اولین سوابق تحصیلی موجود، مربوط به پذیرش جناح در مدرسه الاسلام‌ سند (SMI) در 4 جولای 1887 است.

پس از مدتی، جناح به بمبئی رفت. دلیل این امر، عمه پدری جناح بود که به او علاقه زیادی داشت. زیرا او یک داستان سرای بزرگ بود که قصه‌های پریان و فرش‌های پرنده را بازگو می کرد. هنگامی که عمه جناح به بمبئی بازگشت، او نیز عمه اش را همراهی کرد. در آنجا او در مدرسه انجمن اسلام به تحصیل پرداخت.

اما مانند پذیرش قبلی او در SMI، این دوره نیز کوتاه مدت بود. زیرا مادر جناح نمی‌توانست دوری پسر مورد علاقه‌اش را تحمل کند. جناح به کراچی بازگردانده شد و در 23 دسامبر 1887 مجدداً در SMI پذیرفته شد. او تحصیلات خود را در اینجا تا 30 ژانویه 1892 ادامه داد.

پس از آن، جناح در دبیرستان مدرسه تبلیغی‌ کلیسا (CMS) پذیرفته شد. او در آنجا از 8 مارس تا 31 اکتبر 1892 تحصیل کرد.

راز دست یابی به موفقیت در زندگی از دیدگاه جناح

سوالی که هست این است که آیا جناح شاگرد خوبی بود؟ بر اساس همه گزارش ها، غیبت ها و ضعف های ریاضی به کنار، جناح دانش آموزی باهوش و پرتلاش بود.

زندگی‌نامه‌نویس او، هکتور بولیتو، حکایتی را نقل می‌کند که توسط فاطمه بای که در دوران کودکی جناح با خانواده او زندگی می‌کرد، به او گفته شده است

او اظهار داشت: جناح، پسر خوبی بود… ما هشت نفری در دو اتاق در طبقه اول خانه ای در خیابان نیونهام زندگی می کردیم. شب هنگام که بچه‌ها می‌خوابیدند، مقوا را روی چراغ نفتی قرار می‌داد تا چشم بچه‌ها را از نور محافظت کند. بعد می خواند و می خواند. یک شب پیش او رفتم و گفتم: با این همه مطالعه خودت را بیمار می‌کنی! و او پاسخ داد: می‌دانی که تا زمانی که سخت کار نکنم، نمی‌توانم در زندگی به موفقیت برسم.

آغاز سفر به لندن و کارآموزی در در شرکت‌ تجاری‌ گراهام‌

با این حال، پدر جناح، تسلط قوی بر ریاضیات را پیش‌نیاز کسب و کار می‌دانست، و ضعف مستمر جناح در آن موضوع، او را به شدت آزار می‌داد.

به همین دلیل، یکی از همکاران تجاری بریتانیایی پدر جناح به او پیشنهاد کرد که فرزندش را به لندن بفرستد تا به عنوان شاگرد در دفتر مرکزی شرکت گراهام کار کند. این ایده برای پدرش جذاب بود و او به سرعت جناح را به لندن فرستاد. بدین ترتیب تحصیلات وی در کراچی خاتمه یافت.

در زمستان 1892-1893، جناح به لندن رسید و بعدها گفت که زمستان سخت او را غمگین کرده است. او به خواهرش گفته بود: من جوان و تنها بودم. دور از خانه، دور از پدر و مادرم. من در کشور جدیدی بودم، جایی که زندگی با زندگی من در کراچی بسیار متفاوت بود.

علاقمندی بنیانگذار پاکستان به زندگی و آرمان های رهبران بزرگ

با وجود اینکه در گراهام، یک دفتر کاری به او اختصاص داده شد. اما این برای جناح جالب نبود. فاطمه خواهر جناح در این خصوص می گوید: این برای نبوغ او مناسب نبود که خود را برای یک حرفه تجاری آماده کند، جایی که بالاترین جاه طلبی در زندگی این بود که ببیند سال به سال دارایی های فرد از بدهی هایش بیشتر می شود و به فرد امکان می دهد به تدریج ثروت زیادی جمع کند.

به جای تجارت، جناح به زندگی و آرمان های رهبران بزرگ علاقه مند شد و به شدت از آنها الهام گرفت. فاطمه نوشت، او کشف کرد که بسیاری از آنها در Bar تحصیل کرده اند و تصمیم گرفت در کانون‌ وکلای‌ لندن‌ (کانون‌ لینکلن‌)، به تحصیل حقوق بپردازد.

قائداعظمی که چالش ها، نمی توانست او را از تصمیمش منصرف کند

با این حال، یک مانع و چالش بزرگ وجود داشت: آزمون ورودی کانون‌ لینکلن‌، به زبان لاتین بود. اما جناح لاتین نمی دانست و از این رو ترجیح داد از این موضوع معافیت بگیرد.

او در درخواست دست‌نویس خود، مورخ 25 آوریل 1893، نوشت: با اطلاع از اینکه آزمون به زبان لاتین می باشد، در این دادخواست از شما می‌خواهم به دلایل زیر به من معافیت بدهید: (I) من فرد بومی هند هستم و هرگز این زبان را به من یاد نداده اند. (II) من چندین زبان هندی را می دانم که ما باید به عنوان زبان کلاسیک یا زبان دوم یاد بگیریم. (III) بنابراین، با صرف وقت خود در یادگیری زبان های دیگر …، نتوانستم زبان لاتین را بیاموزم و اگر مجبور به یادگیری آن شوم، چند سال طول می کشد تا امتحان لازم را پشت سر بگذارم.

در کمال ناباوری، درخواست او پذیرفته شد و او در آزمون موفق شد. بر این اساس، او در 5 ژوئن 1893 در کانون‌ وکلای‌ لندن‌ پذیرفته شد.

این تغییر در برنامه های شغلی، پدر جناح را به شدت ناراحت کرد، او اصرار داشت که او باید این امر بی فایده را رها کند و فوراً به خانه بازگردد. خواهرش نوشت: جناح از پدرش درخواست کرد که به او اجازه دهد در انگلیس بماند و تحصیلاتش را برای وکالت تکمیل کند.

دانشجویی که کاملاً خود را وقف تحصیل کرد

هنگامی که جناح در مسیر انتخابی خود قرار گرفت، کاملاً خود را وقف تحصیل کرد. او به یک کتاب‌خوان مشتاق تبدیل شد و به کتابخانه‌ها رفت و آمد می‌کرد و در عین حال خودش مجموعه‌ای از کتاب‌ها را جمع‌آوری کرد. روی برخی از کتاب های شخصی خود نام خود را می نوشت.

معلمانش به سرعت نظر بسیار مساعدی در مورد او پیدا کردند. یکی از آنها، سر هوارد الفینستون، اظهار داشت که او “مردی تواناست و احتمالاً در هر کاری که توجه خود را به آن معطوف می کند، خوب عمل می کند.”

یکی دیگر از مربیان، داگلاس ادواردز، وکیل دادگستری، نوشت که جناح «سرسختی ، سرعت و هوشمندی زیادی از خود نشان داد» که باعث شد «نظر مساعدی در مورد توانایی فکری خود داشته باشد.

سرانجام در ۱۸۹۶، جناح در بیست‌ سالگی‌، به‌‌ عنوان‌ یکی از جوان‌ترین‌ فارغ ‌التحصیل‌ ها، به‌ مقام‌ وکالت‌ دست‌ یافت و با مدرک وکالت کانون‌ وکلای‌ لندن،‌ در تابستان 1896 به کراچی بازگشت. پس ازآن، محمد علی جناح، سفر سیاسی خود را آغاز نمود.

نام محمدعلی جناح پس از گذشت یک و نیم قرن در دل مردم پاکستان و جهان هنوز زنده است