موزه تاکسیلا پاکستان؛ جلوه ای از تمدن 2100 ساله کشور همسایه پاکستان

موزه ‘تاکسیلا’ (TAXILA)، در برگیرنده آثار به جای مانده از شهر تاریخی ‘ گنداره ای تاکشاشیلا’ و تمدن ‘گندهارا’، مربوط به حدود صد سال پیش از میلاد مسیح (ع)، در اطرف شهر اسلام آباد پاکستان قرار دارد.

موزه تاکسیلا درنزدیکی شهر اسلام آباد پایتخت پاکستان قدیمی ترین موزه این کشور است که آثار باستانی تمدن درخشان گندهارا را در خود جای داده است.

تمدن ‘ گندهارا’ از کابل در افغانستان گرفته تا وادی ‘سوات’ و ‘چارسده’ در نزدیکی شهر پیشاور مرکز ایالت خیبرپختونخواه در شمال غرب پاکستان امتداد داشته است، این منطقه در عهد باستان از مراکز و تمدن بوداییان محسوب می شد.

در این منطقه آثار باقیمانده و ویرانه های باستانی متعلق به تمدن گندهارا بین 100 تا 600 سال قبل از میلاد یافت می شود.

منطقه باستانی تاکسیلا در سال 1980 میلادی در فهرست آثار تاریخی سازمان یونسکو به ثبت رسید .

تمدن گندهارا در هزاره اول قبل از میلاد در این منطقه شکل گرفت و این منطقه در زمان سلسله هخامنشیان یکی از استان های ایران بود که پس از آن سلسله پادشاهان موریان، یونانیان و کوشانیان بر آن مسلط شدند.

آثار باستانی گندهارا در موزه تاکسیلا برای نخستین بار از سوی’سر جون مارشال’ در سال 1911 میلادی کشف شد، وی در مدت 10 سال فعالیت و حفاری در این منطقه توانست با کشف هزاران اثر متعدد باستانی متعلق به تمدن گندهارا آنها را از دل خاک بیرون بیاورد.

باستان شناس انگلیسی توانست در مدت فعالیت خود در تاکسیلا سه شهر باستانی متعلق به گندهارا را که در قرون مختلف ساخته شده بودند کشف کند .

ساخت موزه تاکسیلا در سال 1918 از سوی ‘لرد چلمسفورد’ نائب السلطنه انگلیس در شبه قاره آغاز شد و هدف از ساخت آن نگهداری و حفاظت از هزاران گنجینه ارزشمند و غنی و سرشار از فرهنگ و اداب و رسوم مختلف بود که از این منطقه کشف شده بودند.

بیش از چهار هزار شیء قیمتی و اثر باستانی از جنس سنگ، گچ، آهن، طلا ، نقره و سنگهای قیمتی در این منطقه از دل خاک بیرون کشیده شد.

بیشتر این اشیاء باستانی متعلق به سال های 600 قبل از میلاد تا 500 بعد از میلاد بودند.

در منابع ایرانی، نام گندهارا نخستین بار در سنگ ‌نوشته ‘بیستون’ داریوش بزرگ و به عنوان یکی از استان‌های شاهنشاهی ایران ذکر شده ‌است.

ابوریحان بیرونی در سده یازدهم پس از میلاد با سفر به این منطقه آن را سرزمین گنداره نامیده است .

موزه تاکسیلا از شش بخش یا گالری تشکیل شده که بر حسب اشیاء تقسیم بندی شده است .

در این گالری ها مجسمه های متعدد متعلق به بودا و اجسام و آثار باستانی متعلق به هندوها و دیگر تمدنها قرار داده شده است .

دراین موزه همچنین، مجسمه های نفیس و ارزشمند متعلق به بودا که در نوع خود بی نظیر است نگهداری می شود .

این مجسمه ها در پاکستان به هنر تمدن گندهارا معروف است .

بیشتر اشیاء موزه تاکسیلا متعلق به اجسامی است که در حفاریهای ‘ سرجون مارشال’ بین سال های 1911 تا 1922 کشف شد و دیگر اشیاء نگهداری شده در این موزه نیز از محل باستانی گندهارا کشف شده است .

نقش و نگارهای حکاکی شده بر سنگ ها و مجسمه های متعدد بودا، زندگی بودا را به صورت 24 داستان مختلف از کودکی تا مرگ ترسیم می کند.

این مجسمه ها همگی در منطقه گندهارا بر روی سنگ و با استفاده از کوچکترین امکانات در آن زمان از سوی هنرمندان منطقه حکاکی شده است .

این مجسمه ها چنان زیبا بر روی سنگ نقش و نگاری شده است که هر بیننده می تواند احساسات متفاوت از چهره بودا را به خوبی حدس بزند.

اما آن چیزی که مجسمه های بودا را از دیگر مجسمه های عهد باستان در دیگر مناطق جهان متمایز می کند سالم بودن آنهاست .

در این موزه همچنین تعداد زیادی سکه متعلق به دیگر تمدنها بویژه کوشایان نگهداری می شوند .

به یقین می تواند گفت که موزه تاکسیلا به عنوان یکی از مهم ترین موزه های جهان، توانسته است جمع زیادی از علاقه مندان به فرهنگ و هنر باستان را از اقصی نقاط جهان به سوی خود بکشاند.